روایت دیوید بوهم از تغییر دیدگاه دانشمندان به جهان از یک مکانیزم غول‌آسا به یک تمامیت ناگسسته
تاریخ انتشار: ۴ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۳۲۲۳۱۷
به گزارش «مبلغ»- نشریه علمی-خبری نامه علم و دین در مقاله ای که در شماره اول آن در سال ۱۳۷۷ چاپ شده است، به انتشار گزارشی از دیدگاه دیوید بوهم به علم امروز پرداخته است. دکتر دیوید بوهم در کتابش با عنوان جزء نگری و کل نگری در علم و دین تحلیل جالبی از جزءنگری و کل نگری در علم معاصر دارد که در ادامه میخوانیم:
دیدگاه رایج علمی درباره نفس[۱] (خویش) و جهان، نهایتا مستلزم گسسته بینی است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
اما این نحوه نگریستن به نفس و جهان- به سان یک مکانیزم غول‌آسا- این واقعیت را در فیزیک نوین نادیده می‌گیرد که پیشرفت‌های انقلابی جدید در نظریه‌ی کوانتوم و نسبیت، رویکردی کاملا متفاوت را می‌طلبد. در اینجا مجال آن نیست تا به شرح و وصف تفصیلی این پیشرفت‌ها بپردازم. تنها ئصف کوتاهی از چند ویژگی اساسی آنها می‌دهم:
نخست؛ بنابر نظریه‌ی نسبیت اینشتین، سرشت بنیادی جهان را مجموعه‌ای از ذرات سازنده که با یکدیگر کنش متقابل دارند، تشکیل نمی‌دهد، بلکه شاید بتوان جهان را به سان یک «میدان فراگیر و کلی[۴]» تشریح کرد که اصلی ترین کیفیت آن، «تمامیت ناگسسته‌ای» است که در حرکت و سیلان است. در اینجا میتوان از تصویر مجموعه‌ای از گرداب‌ها که روی مایعی نظیر آب تشکیل می‌شود، استفاده کرد. هر گرداب، الگویی از حرکت را نشان می‌دهد که در عین آنکه پایدار و متناوب است، اما صرفا شکلی است از حرکت آب به عنوان یک «کل»، شاید بتوان این شکل را چنان در ذهن تجربه کرد که گویی گرداب، وجودی جدا از آب دارد اما واقعا( خارج از ذهن) از چنین وجود جداگانه‌ای برخوردار نیست. الگوهای حرکت دو گرداب یا بیشتر، بدون هیچ گسیختگی قاطع میان آنها، در هم آمیخته و ادغام می‌شوند. این امر، تصوری را به دست می‌دهد که چگونه باید آنچه را که اصطلاحا ذرات بنیادین نامیده می‌شود، الگوهای تجریدی حرکت در میدانی که سراسر جهان را در بر گرفته است، تلقی کرد. آنچه در اینجا پیشنهاد می‌شود آن است که «کل» مفهومی اساسی است در حالی که اجزاء، شکل‌های تجریدی از این کل‌اند. از این رو، دیدگاه مکانیستی و سنتی درباره‌ی تشکیل جهان از اجزایی که به طور جداگانه موجودند، طرد می‌شود. دوم؛نظریه کوانتوم دال بر آن است که میان هر شیء و محیط پیرامون آن، از حیث کنش، پیوندهای تفکیک ناپذیری وجود دارد. این سخن درباره‌ی ابزار مشاهده و آنچه مشاهده می‌شود نیز به قوت خود باقی است. این به این معنا است که نهایتا، تمایز میان «مشاهده‌گر» و «مشاهده شده» را- که بنابر دیدگاه سنتی، امری ضروری به حساب می‌آید- نمیتوان حتی در ماده‌ی بی‌جان حفظ نمود( و البته به همین دلیل در موجودات جاندار و باشعور نیز چنین تمایزی برقرار نیست). سوم؛ «کل» را نمیتوان به اجزای مجزا، با کنش های متقابل و از پیش تعیین شده، تحلیل کرد. بلکه «کل» اجزاء را سازمان می‌دهد و حتی می‌آفریند. آشکار است که این رفتار به ارگانیزم نزدیک تر است تا به مکانیزم.
تمام آنچه گفته شد بر انقراض کامل دیدگاه مکانیستی قدیمی درباره‌ی وجود مجزا و مستقل اجزایی که با کنش‌های متقابل و از پیش تعیین شده، «کل» را به طور مکانیکی تعیین می‌کنند؛ دلالت دارد. نظریه کوانتوم حتی بیش از نسبیت، معنای بسیار بنیادی تری را به این تحولات بخشیده است. این امر، حتی از همان آغاز در نوآوری های اساسی نیلز بور، ورنر هایزنبرگ، اروین شرودینگر، ولفگانگ پاولی و دیگران، درک کردنی بود. هر یک از ایشان، به سبک خاص خود بر پیامدهای نوین و انقلابی نظریه‌ی کوانتوم درباره‌ی تمامیت تاکید می‌کنند. با این همه، از آن دوران به بعد، علم به طور عام و فیزیک به طور خاص، در سرشت خود، بسیار تحصل گراتر[۵] و تجربه گراتر[۶] شده است. ویژگی اساسی این دوره، وجود تمایل گسترده برای انکار هر گونه ارتباط میان پرسش‌های فلسفی و علم است. باید بگوییم این اشتیاق وجود دارد که میان این دو حوزه، تمایزی قاطع برقرار شود. در فیزیک، این اشتیاق در قالب این عقیده‌ی مقبول ظاهر می‌شود که محتوای اساسی یک نظریه، فرمالیزم ریاضی‌ای است که ما را قادر می‌سازد تا به درستی، نتایج آزمایش‌ها را پیش بینی و از این طریق، نهایتا به مهار طبیعت برای اهداف خود دست یابیم. در چنین رویکردی، مسائلی از قبیل «تمامیت در قبال گسستگی»، جایی ندارد و یا از اهمیت ناچیزی برخوردار است و بدین جهت، معمولا نادیده انگاشته می‌شود. البته از نظرگاهی وسیع‌تر، میتوان ملاحظه کرد که این گونه تلقی، گسستگی بیشتری را میان علایق علمی و فلسفی در ذهن انسان به وجود می‌آورد.
ماخذ
Bohm, David. 1985. »Fragmentation and wholeness in Religion and science«, Zygon: Journal and science, vol. 20, No. 2, pp. 127-129
[۱] .self
[۲] .preassigned
[۳] .abstract notion
[۴] .universal field
[۵] .positivist
[۶] Empiristist
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1793767منبع: خبرآنلاین
کلیدواژه: درباره ی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۳۲۲۳۱۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
جنجال سفر‌های هوایی لوکس دیوید کامرون
به گزارش «دیلی میرر» وزیر امور خارجه انگلیس به‌تازگی برای یک سفر پنج روزه به تاجیکستان، قرقیزستان، ازبکستان، ترکمنستان، قزاقستان و مغولستان با هواپیمای «امبرائر لینژ ۱۰۰۰» سفر کرد.
«اتحادیه هوانوردی»، شرکت چارتری که این جت را اداره می‌کند، در وبسایت خود درباره این نوع هواپیما نوشته است که یک متخصص سرو نوشیدنی‌های الکلی در داخل به مسافران کمک می‌کند و یک منوی غذایی مناسب برای مسافران درخواست‌کننده فراهم می‌کند.
از دیگر ویژگی‌های این هواپیما، میتوان به میز ناهارخوری اختصاصی آن، به‌علاوه یک مکان استراحت جداگانه با مبلمان بسیار راحت و بزرگ اشاره کرد.
«امیلی تورنبری» دادستان کل دولت سایه انگلیس در شبکه اجتماعی «ایکس» نوشت: «می‌دانم که دیوید کامرون ممکن است در سفر به چندین کشور در یک هفته نیاز به اجاره هواپیما داشته باشد، اما این توجیهی ندارد که صد‌ها هزار پوند با هزینه مالیات‌دهندگان برای اجاره یکی از مجلل‌ترین جت‌های خصوصی موجود در بازار هزینه کند.»
هواپیمای «امبرائر لینژ ۱۰۰۰»
قبل از سفر کامرون، دولت لندن گفت وزیر خارجه انگلیس از این سفر برای «ارتقای فرصت‌ها برای کسب‌وکار‌های بریتانیایی استفاده خواهد کرد و ۵۰ میلیون پوند بودجه جدید برای حمایت از حاکمیت و استقلال دولت‌ها در سراسر این منطقه اعلام خواهد کرد.»
به دنبال جنجال‌های به وجود آمده، یک سخنگوی دفتر امور خارجه، مشترک المنافع و توسعه انگلیس گفت: «وظیفه وزیر خارجه مستلزم سفر به خارج از کشور برای پیگیری منافع بریتانیاست. این موثرترین راه برای انجام این کار در این مورد بود. ارزش پول در تمام تصمیمات سفر در نظر گرفته می‌شود و هزینه‌ها به طور معمول برای شفافیت منتشر می‌شود.»
سال گذشته، «جیمز کلورلی» وزیر خارجه وقت انگلیس که قبل از کامرون مشغول به کار بود، به خاطر قبض ۴۰۰ هزار یورویی (۳۴۸۰۰۰ پوند) بابت استفاده از همین مدل هواپیما برای یک تور هشت روزه در کارائیب و آمریکای لاتین مورد انتقاد قرار گرفت.
در همین حال «ریشی سوناک» نخست‌وزیر انگلیس به دلیل علاقه‌اش به سفر‌های هوایی کوتاه‌مدت برای سفر‌های داخل بریتانیا مورد انتقاد قرار گرفته است.
طبق اعلام دفتر نخست‌وزیری، در فوریه ۲۰۲۳ ریشی سوناک از «دورست» با هلیکوپتر به لندن سفر کرد و صبح روز بعد با جت به این منطقه واقع در جنوب‌غربی انگلستان بازگشت. سوناک ماه گذشته هم طی ۱۰ روز سه مرتبه از هواپیما‌های نیروی هوایی سلطنتی استفاده کرد. او برای عزیمت به مراسمی، یک پرواز چهل دقیقه‌ای در هواپیمایی با ۱۴ صندلی به «بلک‌پول» واقع در «لنکشایر» داشت و به سوالات مردم پاسخ داد. این سفر، بعد از پرواز‌های او به «اسکاتلند» و «لیدز» انجام شد.
باشگاه خبرنگاران جوان بین‌الملل اروپا و آمریکا
اعلام محدودیت های ترافیکی پایان هفته در جاده های شمالی کشور